Maria od Męki Pańskiej, założycielka sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi, uważna na potrzeby misji Kościoła, kilka miesięcy przed swoją śmiercią zaakceptowała przejęcie administrowania misyjnego Dzieła św. Piotra Apostoła, wspomagającego formację tubylczego kleru.

Jego założycielki Jeanne Bigard (na zdjęciu) i jej matka Stefania po tragicznych przeżyciach rodzinnych, śmierci męża i syna, poświęciły się całkowicie wspieraniu misyjnej działalności Kościoła. Weszły w kontakt z księżmi z Paryskich Misji Zagranicznych i wspierały misjonarzy z Japonii i Korei. Mając szerokie kontakty z misjonarzami poprzez korespondencję bardzo szybko zrozumiały jak ważną sprawą jest kształcenie tubylczego kleru. Papież Leon XIII zapoznawszy się z działalnością Dzieła zachęcał jego Założycielki do kontynuowania działalności. Sprawozdanie z 1895 r. mówi, że ?Dzieło liczy 600 członków i wysyła rocznie 89 tys. franków francuskich na seminaria w Azji (Japonia, Korea, Cejlon) oraz ornaty i naczynia liturgiczne dla nowo wyświęconych kapłanów oraz intencje mszalne.

Jednak założeniem Dzieła jest przyjść z pomocą wszystkim Kościołom misyjnym, by według pragnienia Ojca Świętego wspierało formację tubylczego kleru szczególnie w Afryce i w misjach powierzonym księżom misjonarzom ze Zgromadzenia Ducha Świętego (list J. Bigard do księży ze Zgr. Ducha Świętego, z 23.04.1895). W 1901 r. panie Bigard przeniosły siedzibę Dzieła do Paryża, ale nie mogły go zarejestrować z powodu niesprzyjającego laickiego prawa. Jeanne przeniosła więc siedzibę Dzieła do Szwajcarii. Dzieło zostało zalegalizowane przez władze kantonu we Fryburgu w1902 r.

Na początku 1903 r. zmarła matka Jeanne, Stefania Bigard. Dnia 6 lipca tegoż roku Jeanne przybyła do Fryburga i zatrzymała się przy Grande-Rue 7. Za radą Kard. Viv?s z Kongregacji Rozkrzewiania Wiary i za pośrednictwem Georges Python kilka razy spotkała się z Marią od Męki Pańskiej, jak potwierdza to Dziennik wspólnoty przy ul. Joliment i korespondencja Jeanne Bigard:

Nie pozostaje mi nic innego, jak błogosławić Boga za to, że pozwolił mi spotkać T.R. Matkę i pozostać w pokoju, aż do Matki powrotu. Pragnę ponowić w tym liście moje pragnienie, by przekazać zarząd Dzieła Franciszkankom Misjonarkom Maryi. To zapewni stabilność Dziełu i jego rozprzestrzenianie się w świecie. Postępując w ten sposób mam pewność wypełnienia życzenia Kardynała Prefekta Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. (List J. Bigard do Marii od Męki Pańskiej z 14.08.1904).

Maria od Męki Pańskiej nie kazała Jeanne długo czekać na pozytywną odpowiedź. Już 12 października 1904 r. poleciła, by przygotować ostateczny dokument przekazania Dzieła, do podpisu zainteresowanych stron.

Od śmierci matki Jeanne odczuwała pierwsze objawy choroby psychicznej, która zaczęła się pogłębiać. Była więc bardzo wdzięczna za pełne delikatności traktowanie jej przez Marię od Męki Pańskiej:
Biedna chora, która cierpi nieustannie, by mieć wystarczająco co ofiarować Bogu, odczuwa pokój serca mając wsparcie T.R. Matki (list z 12.10.1904).
Jeszcze raz przypomniała tę postawę Marii od Męki Pańskiej pisząc do sióstr po jej śmierci:
Ofiarowałam tej Czcigodnej Matce bezgraniczny szacunek, który stale wzrastał poprzez doświadczanie jej matczynej dobroci odkąd jestem chora.  (list do M. M. de Rédemption z 16.11.1904).

W międzyczasie Jeanne Bigard była przyjęta do Trzeciego Zakonu św. Franciszka z Asyżu przez o. Raphaëla Delarbre w obecności Marii od Męki Pańskiej, w kaplicy sióstr FMM, przy ul. Jolimont. Przyjęła imię zakonne Maria od Krzyża.

Dnia 22 października 1904 r. została podpisana oficjalna umowa o przekazaniu zarządu Dzieła św. Piotra Apostoła siostrom Franciszkankom Misjonarkom Maryi. Dokument ten podpisała Maria od Męki Pańskiej w imieniu swoim i następujących po niej przełożonych generalnych oraz Jeanne Bigard, założycielka Dzieła św. Piotra Apostoła.

W umowie zostało uzgodnione, że w zarządzie będą trzy siostry FMM wyznaczone przez przełożoną generalną: dyrektorka, skarbniczka i sekretarka. Wice-dyrektorką miała być zawsze osoba świecka. Jeanne Bigard jako założycielka Dzieła, miała zachować tytuł i funkcje dyrektorki aż do końca życia.

Umowa została podpisana przez Jeanne Bigard, Helenę de Chappotin (Marię od Męki Pańskiej), Marię Jeannerod (Marię od św. Joanny D?Arc) i Marię André (Marię od Objawienia Pańskiego). Ten akt podpisany przez Marię od Męki Pańskiej kilka tygodni przed jej śmiercią miał dla Franciszkanek Misjonarek Maryi wartość ?sakralnego spadku?.

Bardzo świadoma powagi swojej choroby i na zlecenie lekarzy Jeanne Bigard kompletnie się wycofała z prowadzenia Dzieła.
Zmarła 28 kwietnia 1934 r. w klinice dla chorych umysłowo w Asile Colbert w Alençon, gdzie przebywała od końca września 1904 r.

Od 1905 r. daleki kuzyn Jeanne Bigard sprzeciwił się zapisowi w jej testamencie, w którym całą swoją fortunę przekazała na ?dobre dzieła?. Wszczął więc całą serię procesów sądowych, by otrzymać część jej majątku. W 1910 r. rodzina zażądała rozwiązania Dzieła św. Piotra Apostoła przed trybunałem we Fryburgu. Siostry udały się ponownie po pomoc do Georges Python, który wezwał na pomoc innych dwóch prawników M. M. Paula Droux i Hippolita de Weck. Obrona zaś została powierzona renomowanemu adwokatowi Mistrzowi Girod. W 1917 r. został wydany w sądzie ostateczny i pomyślny wyrok dla Dzieła z powodu nie stawienia się na rozprawę adwersarzy i Dzieło na nowo mogło się dynamicznie rozwijać.

Podczas trwania procesu sądowego duża część kapitału została zasekwestrowana (zajęta) i trzeba było przywrócić równowagę w budżecie. Tą sprawą zajął się zarząd złożony z sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi oraz dwu pań świeckich wice-dyrektorki Droux i doradczyni de Weck (jak można dostrzec zarząd Dzieła zawsze składał się z samych pań, począwszy od powstania Dzieła).

Dynamiczny rozwój dzieła nastąpił po I wojnie światowej. Widząc jak uzyskuje ono coraz większy zasięg i nie mogąc podjąć tak wielkiej odpowiedzialności siostry Franciszkanki Misjonarki Maryi w 1919 r. postanowiły je przekazać Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. Maria od św. Kolumbana, delegatka Rady Generalnej FMM, zwróciła się do nowego Kardynała Prefekta Kongregacji Rozkrzewiania Wiary van Rossum, który natychmiast zainteresował się sprawą, nie wiedząc wcześniej, ze takie Dzieło istnieje a które dobrze korespondowała z aktualnymi potrzebami misyjnego Kościoła.

Pod koniec 1919 r. Kongregacja Rozkrzewiania Wiary za zgodą Arcybiskupa Fryburga wyznaczyła kościelnego dyrektora Dzieła ks. kanonika Bossensa, a jego siedzibę przeniesiono na ul. Grand Fontaine 41 we Fryburgu.
Ta nominacja dokonała się w momencie opublikowania przez Benedykta XV encykliki Maximum Illud, w której zasygnalizował światu istnienie Dzieła św. Piotra Apostoła dla formacji tubylczego kleru na misjach.

W liście z 18 stycznia 1920 r. Maria od św. Kolumbana w imieniu zgromadzenia sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi przedstawiła Kardynałowi Prefektowi Kongregacji Rozkrzewiania Wiary raport z działalności Dzieła i jego stan obecny. Z listu wynikało, że dzięki pomocy Dzieła św. Piotra Apostoła wyświęcono 187 księży przygotowanych w misyjnych seminariach finansowanych przez Dzieło.

W marcu 1920 r. Kongregacja Rozkrzewiania Wiary przygotowała nowe statuty Dzieła, które we wstępie precyzują:
Zarządzanie Dzieła św. Piotra Apostoła podlega całkowicie Kongregacji Rozkrzewiania Wiary. Ma ono swoją siedzibę w Rzymie i filę we Fryburgu przy ul. Grand Fontaine 41, zależną od zarządu w Rzymie.

 Propagowanie Dzieła w świecie zostało w dalszym ciągu powierzone Franciszkankom Misjonarkom Maryi jak również kontynuowanie jego zarządu przez delegowane przez Przełożoną Generalną trzy zdolne do tej pracy siostry: dyrektorkę, skarbniczkę i sekretarkę. Dnia 28 kwietnia 1920 r. został opublikowany na zlecenie Ojca Świętego dekret czyniący Dzieło św. Piotra Apostoła papieskim, nazywając je Papieskie Dzieło św. Piotra Apostoła.Dnia 30 września 1952 r. Zgromadzenie Generalne Papieskiego Dzieła św. Piotra Apostoła celebrowało we Fryburgu przy ul. Jolimont 50-lecie prawnego zatwierdzenia Dzieła we Fryburgu.

Oto fragmenty artykułu z fryburdzkiego dziennika ?La Liberté? relacjonujące tę uroczystość:

Podczas uroczystości, która miała miejsce u Franciszkanek Misjonarek Maryi przy ul. Jolimont pod przewodnictwem ks. Widera, proboszcza z Haeggenschwil, dyrektor krajowy Papieskich Dzieł Misyjnych w Szwajcarii bp. Delatena, członek Rady Generalnej Papieskiego Dzieła św. Piotra Apostoła wygłosił konferencję na temat początków i rozwoju Dzieła św. Piotra Apostoła. Ukazał ważność założenia Dzieła, dzięki pomocy którego kształci się aktualnie 15 000 seminarzystów w krajach misyjnych.

Następnie zabrał głos José Python, członek rządu i dyrektor nauczania publicznego w kantonie we Fryburgu, syn Georges Python, który w 18 października 1902 r. uzyskał zgodę rządu we Fryburgu na nadanie osobowości prawnej Dziełu św. Piotra Apostoła. Ukazał wielką pracę Dzieła włożoną w kształcenie tubylczego kleru i jego rolę w służbie prawdzie.
W swoim wystąpieniu José Python powiedział m.in:

Dzieło, jak każda istota ludzka potrzebuje się narodzić i być pielęgnowane by wzrastać w wolności. Dzieło św. Piotra Apostoła, z którego jesteśmy dumni, zrodziło się we Francji. Nie mogąc tam uzyskać osobowości prawnej znalazło azyl w Szwajcarii. Przyjęte pod dach przez Franciszkanki Misjonarki Maryi, dzięki franciszkańskiemu miłosierdziu, które zawsze promieniuje w tym domu, mogło się ono rozwijać i wzrastać. Wolność do rozwoju uzyskała dzięki władzom Fryburga.
Prawda, miłosierdzie i wolność?te trzy wartości przywołane wyżej mogą być uznane za pieczęć, która naznaczyła zaangażowanie Franciszkanek Misjonarek Maryi na rzecz misyjnego Dzieła św. Piotra Apostoła.

s. Anna Siudak, fmm